David Bordwell, czołowy uczony filmowy i autor wielu książek o kinie, zmarł w wieku 76 lat. Był wykładowcą na Uniwersytecie Wisconsin-Madison od 1973 roku, gdzie piastował stanowisko Jacques'a Ledoux Professor Emeritus of Film Studies. Wraz ze swoją żoną Kristin Thompson napisał podstawowe podręczniki akademickie "Film Art: An Introduction" i "Film History: An Introduction". Bordwell znany był ze swojej ogromnej wiedzy o filmie i chęci dzielenia się nią z miłośnikami kina na całym świecie. Przez ponad 20 lat dostarczał komentarze, eseje wizualne i wywiady dla filmów w kolekcji Criterion.
Kim był David Bordwell?
David Bordwell był cenionym naukowcem filmowym, wykładowcą, autorem i badaczem znanym z dzielenia się swoją wiedzą i entuzjazmem dla kina z miłośnikami filmów na całym świecie. Urodził się 23 lipca 1947 roku w Penn Yan w stanie Nowy Jork. Dorastał na farmie i w przeciwieństwie do dzieci z miast, nie miał łatwego dostępu do filmów. Jego fascynacja kinem zaczęła się od czytania książek o filmie, takich jak "The Liveliest Art" Arthura Knighta. Ukończył anglistykę na State University of New York w Albany w 1969 roku, a następnie rozpoczął pracę na Uniwersytecie Wisconsin po ukończeniu doktoratu na University of Iowa.
Był wykładowcą na Wydziale Sztuki Komunikacji Uniwersytetu Wisconsin-Madison od 1973 roku aż do przejścia na emeryturę w 2004 roku. Do końca życia piastował stanowisko Jacques'a Ledoux Professor Emeritus of Film Studies. Jego dorobek naukowy obejmuje 22 książki i monografie oraz ponad 140 artykułów, rozdziałów książek, wstępów i recenzji.
Dorobek naukowy Davida Bordwella
David Bordwell jest autorem kilku podstawowych podręczników akademickich o filmie. W 1979 roku wydał "Film Art: An Introduction", który napisał wraz ze swoją żoną Kristin Thompson. Książka doczekała się wielu wydań i aktualizacji i jest obowiązkową pozycją dla studentów filmoznawstwa. W 1994 roku ukazała się kolejna ważna publikacja Bordwella - "Film History: An Introduction", również napisana z Kristin Thompson.
Wśród innych znaczących książek Bordwella znajdują się między innymi "The Films of Carl-Theodor Dreyer" z 1980 roku, "Ozu and the Poetics of Cinema" z 1988 czy "The Way Hollywood Tells It: Story and Style in Modern Movies" z 2006 roku. Łącznie był autorem, współautorem lub redaktorem 22 książek i ponad 140 artykułów naukowych. Jego prace koncentrowały się głównie na teorii i historii filmu, poetyce kina oraz narracji filmowej.
Teoria kognitywna i komprehensja narracyjna
Bordwell jest uważany za jednego z głównych przedstawicieli tzw. teorii kognitywnej w badaniach nad filmem. Według tej koncepcji, widzowie aktywnie konstruują znaczenia i interpretacje dzieł filmowych w oparciu o własne procesy poznawcze. Bordwell badał również zagadnienia związane ze zrozumieniem i przyswajaniem fabuły przez widza, określane mianem "komprehensji narracyjnej".
Czytaj więcej:Pam grier uhonorowana na festiwalu czarnego kina w toronto
Współpraca z Kristin Thompson
Kristin Thompson, żona Davida Bordwella, także była wybitną badaczką filmu. Oboje wykładali na Uniwersytecie Wisconsin-Madison. Ich owocna współpraca zaowocowała kilkoma wspólnie napisanymi książkami, w tym wspomnianymi już "Film Art" i "Film History". Ponadto prowadzili popularny blog filmowy davidbordwell.net, na którym publikowali recenzje, analizy i komentarze do aktualnych filmów.
Ich zdumiewająca inteligencja krytyczna nigdy nie stała na przeszkodzie ich entuzjazmowi, a ich entuzjazm nigdy nie tłumił ich analitycznego spojrzenia; były one funkcjami siebie nawzajem - napisał o nich James Schamus, scenarzysta i reżyser filmowy.
Małżeństwo Bordwellów przez ponad 20 lat dostarczało również materiały, w tym komentarze i eseje, do znanej kolekcji filmowej Criterion Collection. Wystąpili także w 50 odcinkach programu "Observations on Film Art" emitowanego na kanale Criterion Channel.
Książki o kinie Davida Bordwella
- Film Art: An Introduction (1979)
- The Films of Carl-Theodor Dreyer (1980)
- The Classical Hollywood Cinema: Film Style and Mode of Production to 1960 (1985)
- Ozu and the Poetics of Cinema (1988)
- Film History: An Introduction (1994)
- Planet Hong Kong (2000)
- Figures Traced in Light: On Cinematic Staging (2005)
- The Way Hollywood Tells It: Story and Style in Modern Movies (2006)
Powyższa lista zawiera tylko wybrane, najważniejsze pozycje w dorobku Davida Bordwella. Łącznie był on autorem, współautorem lub redaktorem 22 książek poświęconych zagadnieniom historii, teorii i analizy filmu.
Ulubione filmy Davida Bordwella
David Bordwell pasjonował się szerokim spektrum filmów, od klasyków po współczesne kino gatunkowe. Według portalu IndieWire, do jego ulubionych filmów należały między innymi:
| Passing Fancy (1933) | Back to the Future (1985) |
| How Green Was My Valley (1941) | The Hunt for Red October (1990) |
| Sanshiro Sugata (1943) | Song of the South (1946) |
| Advise and Consent (1962) | Zorns Lemma (1970) |
| Choose Me (1984) |
Zwykle unikał jednoznacznych rankingów ulubionych filmów. Wolił raczej dzielić się swoimi przemyśleniami na ich temat i zachęcać innych do odkrywania różnorodności dzieł filmowych.
Pożegnania od świata filmu
Śmierć Davida Bordwella wywołała liczne reakcje i wspomnienia osób ze świata filmu, które go znały i ceniły. James Schamus, scenarzysta filmowy, napisał: "Jako filmowiec, mogę opisać przyjaźń Davida jako niepokojąco hojną. Jego zdumiewająca inteligencja krytyczna nigdy nie stała na przeszkodzie jego entuzjazmowi, a jego entuzjazm nigdy nie tłumił jego analitycznego spojrzenia".
Kolekcja filmowa Criterion Collection, z którą Bordwell współpracował przez wiele lat, nazwała go "wielkim, długoletnim przyjacielem i nieustannym rzecznikiem kina, który przez dziesięciolecia przekazywał swoją mądrość i pasję miłośnikom filmu na całym świecie". Jego śmierć była ogromną stratą dla świata filmoznawstwa i dla wszystkich pasjonatów X Muzy.
Podsumowanie
David Bordwell był czołowym uczonym filmowym, wykładowcą na Uniwersytecie Wisconsin i autorem wielu książek analizujących kino. Znany był przede wszystkim jako zwolennik teorii kognitywnej w badaniach nad filmem, zajmował się też zagadnieniami związanymi z narracyjną komprehensją fabuły przez widza. Wspólnie ze swoją żoną Kristin Thompson stworzył standardowe podręczniki akademickie o kinie "Film Art" i "Film History". Był też autorem licznych analiz poszczególnych reżyserów i prądów filmowych, a także entuzjastą kina gatunkowego.
Jego śmierć była ogromną stratą dla filmoznawstwa. James Schamus napisał, że "jako filmowiec, mogę opisać przyjaźń Davida jako niepokojąco hojną. Jego zdumiewająca inteligencja krytyczna nigdy nie stała na przeszkodzie jego entuzjazmowi". Bordwell z pewnością na zawsze pozostanie jedną z kluczowych postaci we współczesnych badaniach nad filmem.
