Skins – szkolne lata na pograniczu realizmu i stereotypu

1Kumple (2007–2013)

Kumple – tak brzmi polski tytuł, którego właściwie w ogóle się nie używa – to brytyjski serial opowiadający o życiu grupy nastolatków z Bristolu. Skąd jego popularność, skoro istnieją całe kanały telewizyjne poświęcone podobnym produkcjom? Skins to nie słodki Disney Channel. Mógłby być wręcz antyreklamą młodzieży, sytuującą tę grupę społeczną gdzieś między realizmem i stereotypem.

Dysfunkcyjna rodzina, zaburzenia psychiczne, narkotyki, śmierć, przemoc w szkole – to tylko kilka problemów, z jakimi musieli się zmierzyć bohaterowie serialu. Scenariusz tworzyła grupa ludzi, których średnia wieku oscylowała w granicach 21 lat. „Chcemy pokazać naszym widzom, że nie są sami. Zawsze ktoś ominie spotkanie dla scenarzystów, ponieważ zajęty jest przygotowaniami do egzaminów”, śmiał się w jednym z wywiadów Bryan Elsley, który wraz z synem Jamiem Brittainem jest głównym twórcą Skins. Powstało siedem sezonów, po każdych dwóch całkowicie zmieniała się obsada i grane przez nią postaci, a ostatnie odcinki to opowieść o losach najpopularniejszych bohaterów po upływie kilku lat od wydarzeń przedstawionych na początku serii.

Kim są protagoniści? To nastolatkowie – faktycznie nastolatkowie, grani niemal wyłącznie przez amatorów w wieku kilkunastu lat, nie przez aktorów dobiegających trzydziestki, jak się często zdarza w produkcjach adresowanych do młodych dorosłych. Pochodzą z różnych środowisk, różnią się pod względem charakteru, zainteresowań, problemów. Tony to hedonista, ale z powodu wypadku jego pewność siebie zostaje wystawiona na próbę. Sid jest nieśmiałym chudzielcem w okularach, który podziwia Tony’ego i jego powodzenie u płci przeciwnej. Gej Maxxie przyjaźni się z muzułmaninem Anwarem, Cassie walczy z anoreksją, imprezowicz Chris zakochuje się w nauczycielce. W kolejnych sezonach poznajemy agresywnego, ale oddanego przyjaciołom Cooka oraz pozornie beztroską Effie , która czuje się zagubiona i przelewa to zagubienie na Freddiego, zakochanego w niej skromnego chłopaka. Franky to outsiderka wychowywana przez parę homoseksualistów, a Grace ukrywa, że pochodzi z bogatego, inteligenckiego domu.

Bohaterowie ciągle imprezują, odurzają się podejrzanymi substancjami i używają ordynarnego języka. W trudnych chwilach nie mogą liczyć na empatię ze strony rodziny, nie szanują prawa, wiodą życie dalekie od przykładnego. Zdecydowana większość krytyków wystawiała jednak Kumplom pozytywne recenzje, zwracając uwagę na to, że chociaż niektórym z ukazanych w nim ekscesów daleko do realizmu, to jednak powaga dramatów przeżywanych przez młodych ludzi wielokrotnie została ukazana bardzo wiarygodnie, a ryzykowne wymieszanie kontrowersyjnych elementów fabuły opłaciło się. Zarzucaną przez innych recenzentów stereotypowość kontrowały obronne wypowiedzi twórców, którzy twierdzili, że część wątków trzeba było podrasować ze względu na rozrywkowy charakter telewizyjnego medium, ale mimo wszystko „Skinsi” na pewno wiernie przedstawiają problemy współczesnych nastolatków.

2Kumple (2007–2013)

Serial szybko zyskał ogromną sławę, również międzynarodową. Było to tym łatwiejsze, że w czasach, gdy zdobywał popularność, oglądanie poszczególnych odcinków w internecie stanowiło (dzięki udostępnianiu przez różne źródła materiałów online) coraz mniejszy problem. Perypetie Bristolczyków przyjęły się również za oceanem, pierwsze sezony nadawało BBC America. Tu po raz kolejny zaobserwować można dużo większy konserwatyzm amerykańskiego środowiska filmowego: brytyjską produkcję postanowiono na potrzeby emisji ocenzurować. „Wypikano” ostry język, a najbardziej kontrowersyjne sceny seksu i przemocy wycięto. W 2010 roku ogłoszona została produkcja amerykańskiego remake’u, z akcją osadzoną w Baltimore. Na producenta wykonawczego wybrano współtwórcę oryginału, Bryana Elsleya, a zarówno fabuła, jak i poszczególne sceny, były niemal kopią brytyjskiej wersji, choć oczywiście ugrzecznioną. Fani serialu szybko zareagowali, umieszczając w serwisie YouTube wideo kompilujące bliźniaczo podobne ujęcia i jednocześnie wyszczególniające „cenzurę”. Amerykańska kariera serialu nie trwała jednak długo, bo w 2011 roku, jeszcze przed premierą na kanale MTV, Parents Television Council nazwał Skinsów „najbardziej niebezpiecznym telewizyjnym show dla dzieci, jaki kiedykolwiek powstał”. Tim Winter, przewodniczący stowarzyszenia, argumentował: „Już sama kampania marketingowa pokazuje ze zbyt lekkim podejściem kwestię kłamania rodzicom czy uczestnictwa w każdym rodzaju szkodliwych, nieodpowiedzialnych, nielegalnych eskapad”.,  Nie podobało mu się  też, że serial czyni z każdego młodego aktora w nim grającego „obiekt seksualny”. Po tym, jak z promowania show wycofała się większość sponsorów i reklamodawców, został on skasowany po zaledwie jednym sezonie.

Jakby na potwierdzenie słów oskarżycieli wśród odbiorców produkcji krążył już wtedy termin „skins party”, oznaczający imprezę, na której nie oszczędza się ani alkoholu, ani narkotyków. W 2007 roku w hrabstwie Durham, niedługo po zakończeniu emisji pierwszego sezonu, odbyła się taka zabawa, prawdopodobnie pierwsza z wielu, jakie miały miejsce w kolejnych latach. Na pewnym profilu MySpace pojawiła się informacja o wydarzeniu „Skins Unofficial Party”, które miało być „demolującą disco imprezą w rodzinnym domu przeciętnych rozmiarów”. Właścicielka rzeczonego konta MySpace zarzekała się potem, że ktoś ukradł potrzebne dane i zamieścił to ogłoszenie bez jej wiedzy, ale faktem pozostaje, że na zapowiedzianej zabawie zjawiło się blisko dwieście osób, które włamały się do budynku i spowodowały straty wyceniane na ponad 20,000 funtów.

3Kumple (2007–2013)

W wiodących rolach w ciągu wszystkich sezonów pojawiło się około trzydziestu młodych ludzi, z których większość nie miała wcześniej żadnego aktorskiego doświadczenia. Nie wszyscy zostali gwiazdami, nawet nie wszyscy po zakończeniu pracy na planie kontynuowali aktorską przygodę. Spośród obsady w niedługim czasie wyłoniły się jednak prawdziwe młode talenty, które karierę kontynuują już nie tylko w brytyjskiej telewizji, lecz w światowym kinie, tym niezależnym i tym wysokobudżetowym. Nie będzie żadną przesadą stwierdzenie, że Skins okazali się wrotami ich sukcesu. Nicholas Hoult (chociaż właściwie jako jedyny grał w filmach od dziecka, na przykład w Był sobie chłopiec) wystąpił między innymi w nowej trylogii X-Men, Mad Maxie: Na drodze gniewu oraz Samotnym mężczyźnie. Hannah Murray i Joe Dempsie zasilili obsadę kolejnego telewizyjnego ewenementu, Gry o tron. Kaya Scodelario wkrótce pojawi się w najnowszych Piratach z Karaibów, a tymczasem gra główną żeńską postać w serii Więzień Labiryntu. Dev Patel niedługo po swoim występie w serialu dostał rolę u Danny’ego Boyle’a w Slumdogu. Milionerze z ulicy, zaś Jacka O’Connella Angelina Jolie wybrała spośród setek kandydatów do zagrania w swoim filmie Niezłomny.

Czy Skinsi byli kulturową rewolucją? Można ostrożnie stwierdzić, że zanim się pojawili, młodzi odbiorcy mogli w telewizji wybierać między „błyszczącym” a „żwirowatym”. „Błyszczący” był amerykański import w rodzaju Życia na fali (2003–2007), gdzie gwiazdy zawsze były pięknie umalowane, problemy finansowe nie oznaczały, że kogoś nie stać na samochód, a postaciom bliżej było do manekinów niż do prawdziwych ludzi. „Żwirowatym” można ewentualnie nazwać niektóre opery mydlane, jak Życie w Hollyoaks (1995–), w których każdy miał w życiu pod górkę. Skins wydeptali ścieżkę pomiędzy realizmem a mrzonką, ich prawdziwość polegała na szczerym ukazaniu tej strony młodzieży, o której rzadziej chce się opowiadać. Postaci nie miały idealnych fryzur ani doskonale gładkiej cery, a scenariusz opierał się na „przyziemnym” doświadczeniu realnego odbiorcy. Show nie przybierał wymiaru dydaktycznego ani nie ferował wyroków, złe postępowanie nie zawsze karano, a wręcz starano się, byśmy nagannie postępujących bohaterów wciąż lubili. Żaden z nich nie był ani kryształowy, ani stuprocentowo niemoralny. Dojrzewanie nareszcie „odkolorowano” z glamouru, a niektóre problemy przerosły młodych bohaterów. „Ciężko się opowiada o sobie innym ludziom, prawda?”, mówi jedna z bohaterek, jakby jednocześnie podsumowując i fenomen, i krytykę serialu, który niespodziewanie stworzył kawał telewizyjnej historii.

Ada Kotowska